İÇİNDEKİLER

DİZİM:

DENEYSEL / DENEYİMSEL BİR MİMARLIK TARİHİ

T. Elvan Altan, Sevil Enginsoy Ekinci

 

Sunum:

İNCİ ASLANOĞLU

T. Elvan Altan, Sevil Enginsoy Ekinci

 

AKIŞKAN COĞRAFYALAR

Belgin Turan Özkaya

 

ANADOLU SELÇUKLU MİMARİSİ I-IV

Ali Uzay Peker

 

ANASTYLOSIS:

MİMARİ KORUMA ve SAHİCİLİK

Can Bilsel

 

ANKARA’DA

CUMHURİYET DÖNEMİ MÜZELERİ

Pelin Gürol Öngören

 

ANKARA’DA

İSLAMİ SÖYLEMİN MEKÂNLARI

Serpil Özaloğlu

 

ANKARA’NIN

YİTİK BULVAR KÜLTÜRÜ I-IV

Aydan Balamir, Suha Özkan, L. Gülden Treske,

Çağatay Keskinok, Zuhal Ulusoy, Ali Cengizkan,

Jale Erzen, Baykan Günay

 

ANLATI

Ufuk Ersoy

 

ANTİK TİYATROLAR

Zeynep Aktüre

 

ATRIUM

Lale Özgenel

 

AYASOFYA:

BİR İKTİDAR ÖYKÜSÜ

Hasan Fırat Diker

 

BELGELİK

İNFOGRAFİK

Derin İnan, N. Müge Cengizkan

 

BİR KLASİK DÖNEM MÜZESİ:

DELFİ’DEKİ APOLLON KUTSAL ALANI

İdil Üçer Karababa

 

 

 

 

DENİZ HAMAMLARINDAN

MODERN PLAJLARA

Meltem Gürel

 

DEVŞİRME

Hale Gönül

 

DİYARBAKIR

CAHİT SITKI TARANCI EVİ

Neslihan Dalkılıç

 

ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ

OTEL MİMARLIĞI

Emel Kayın

 

FARKLILIK / BAŞKALIK

Gülsüm Baydar

 

GEBZE

ÇOBAN MUSTAFA PAŞA MENZİL KÜLLİYESİ

Mehmet Şener, Emre Kishalı

 

HİLTONCULUK

Sibel Bozdoğan

 

KARTPOSTAL

Sibel Acar

 

KAYSERİ

ERKEK SANAT ENSTİTÜSÜ

Nilüfer Baturayoğlu Yöney, Burak Asiliskender

 

KAYSERİ

SÜMERBANK BEZ FABRİKASI

Burak Asiliskender, Nilüfer Baturayoğlu Yöney

 

KAYSERİ’DE

KADIN KÜMBETLERİ

Onur Öztürk

 

KENTSEL KATMAN

Deniz Güner

 

KÖŞE KULESİ

Namık Erkal

 

KÖY ENSTİTÜLERİ

Figen Kıvılcım Çorakbaş

 

KÜBİK EV

Deniz Dokgöz

 

 

MADDİ KÜLTÜR

Zeynep Kezer, Sibel Zandi-Sayek

 

MİMARLIK FOTOĞRAFI

Esra Akcan

 

MİMARLIK KİTAPLARI

Selda Bancı

 

MODERN ANIT KÜLTÜ:

DOĞASI ve KÖKENİ

Erdem Ceylan

 

MODERN MÜZE-EVLER

Hikmet Eldek Güner

 

MODERNİZM ve

ANITSALLIK

Erdem Ceylan

 

MONUMENTUM ANCYRANUM

YAZININ ANITI / MİMARLIĞIN YAZISI

Suna Güven

 

NAFİA

Bilge İmamoğlu

 

OSMANLI KENT ÇEPERLERİ

Saliha Aslan

 

OSMANLI’DA KORUMA:

TOPKAPI SARAYI

Nilay Özlü

 

OSMANLI’NIN ‘SALON’U

Oya Şenyurt

 

PANOPTİKON ve

JOHNSON WAX GENEL MERKEZİ

Onur Öztürk

 

POLYTOPES

Zeynep Özcan

 

ROMA KÜÇÜK ASYA’SINDA

HAYIRSEVERLİK ve MİMARLIK

Aygün Kalınbayrak Ercan

 

SANATSAL MEKÂN

MEKÂNSAL SANAT

Ekin Pınar

 

 

SARAÇOĞLU MAHALLESİ

Nevin Aslı Can

 

SINIFLANDIRMA / ADLANDIRMA:

DİLSEL MEKÂN ve MİMARLIK TARİHİ

İnci Basa

 

SURİÇİ İSTANBUL’UN

MODERNLEŞMESİ

Aykut Köksal

 

TOPLUMCUL KONUT

Kıvanç Kılınç

 

TOWNSCAPE / KENTYÜZÜ

Erdem Erten

 

TURGUT CANSEVER ve İSTANBUL:

PLANLAMA, MİMARİ, KORUMA

F. Cânâ Bilsel

 

TÜRKİYE’DE MODERN MOBİLYA

Umut Şumnu

 

YANGIN ve

İMAR

Sibel Gürses Söğüt

 

YIKANMA KÜLTÜRÜ ve

HAMAM

Figen Işık

 

YIKIP YENİDEN YAPMAK

Zafer Akay

 

1930’LARDAN 1950’LERE

TÜRKİYE’DE MODERN MOBİLYA

Zeynep Tuna Ultav, Deniz Hasırcı

 

1950’LERDEN

ANKARA’DA İKİ İŞHANI

Nuray Bayraktar

 

1950’LERİN ‘İDEAL EVİ’NE KARŞI

ALİYE BERGER’İN ATÖLYE-EVİ

İpek Mehmetoğlu

 

1960’LARDA TOPLUMSAL HAREKETLER

ve MOBİLYA

Umut Şumnu

 

DİZİM:

DENEYSEL / DENEYİMSEL BİR MİMARLIK TARİHİ

Birlikte yaratmak istediğimizde okuruz.1

İnci Aslanoğlu için Bir Mimarlık Tarihi Dizimi bir “kutu-kitap”. İçinde 2017 yılı Nisan ayında yaptığımız çağrının ardından katılımcılarımızdan yavaş yavaş toplayıp biriktirdiğimiz 56 tane madde bulunuyor. Hem içeriği ve kurgusu hem de tasarımı, eksikliğini hissettiğimiz ve mimarlık tarihi üzerine yazma ve okuma alışkanlıklarımızı gözden geçirmeye teşvik edeceğini umduğumuz deneysel ve deneyimsel bir yaklaşımın ürünü. “Dizim” sözcüğünün böyle bir yaklaşımı temsil ettiğini düşünüyoruz.

TDK sözlüğüne göre “dizim”, “dizilme işi, dizme” ve “fişlerin, kartların, vb. bilgi gereçlerinin belli bir kural gereğince sıralanmalarından oluşan bütün” anlamlarına geliyor.2 Bu iki anlamın birleşiminden esinlenerek derlediğimiz Dizim’in çok yazarlı, çok maddeli bir kitap olması, mimarlık tarihini yazarken çoğulluğun önemini vurguluyor. Maddeleri yazarlar tarafından belirlenen, aynı maddenin ya da benzer maddelerin birden çok yazar tarafından farklı yorumlarla tanımlanması olanağını sunan böyle bir çoğulluk, Dizim’in içeriğine geniş ve derin bir kapsam kazandırıyor. Aynı zamanda bu içeriğin, “hesaplı bir düzen ve seçicilik yerine”,3 önceden kestirilemezliğin belirlediği bir süreçte biçimlenmesini sağlıyor. İçerik böylece gelişirken tekil, çizgisel, kesintisiz, sabit ve bitmiş bir kurgu yerine, maddelerin birbirlerine pek çok şekilde eklemlenebildikleri ya da “yapıştırma işlemi”4 ile bağlanabildikleri çoklu, katmanlı, kesintili, değişken ve bitmemiş bir yapıda karşılığını buluyor.

Bu özellikleriyle Dizim’in, sevgili hocamız Prof. Dr. İnci Aslanoğlu’nun ilgi ve çalışma alanlarını, mimarlık tarihine yaptığı katkıları yansıtan bir çeşitlilik ve zenginlik taşıdığına inanıyoruz. Dizim, antik çağdan günümüze uzanarak tiyatroları, tapınakları, kiliseleri ve camileri, külliyeleri, kümbetleri, müzeleri, evleri ve müze-evleri, konutları ve mahalleleri, eğitim yapılarını, kervansarayları, hamamları, otelleri, iş hanlarını, ofis binalarını, fabrikaları kapsarken köşe kuleleri, atriumlar, salonlar ve mobilyalar gibi birimlere odaklanıyor. Bu farklı ölçeklere kent ölçeğini de katarak kentlerin çeperlerine, surlarına, katmanlarına, yüzlerine, yangınlarına, bulvarlarına, plajlarına doğru genişliyor; tüm bu ölçekleri içerecek şekilde korumacılık kuramlarını ve uygulamalarını tartışıyor; bu tartışmayı anıt kavramıyla mimarlığın yazı hâllerine taşıyor. Bunu yaparken de, mimarlığın diline, anlatısına, belgeliğine ve kitaplarına, fotoğraflarına ve kartpostallarına, görsel sanatlarla, müzikle, maddi kültürle, toplumsal cinsiyetle ve coğrafyayla ilişkilerine bakıyor; tasarım, yapım ve kullanım süreçlerini içeriyor; bir yandan malzemeyle, bezemeyle, inşaat tekniğiyle ilgilenirken diğer yandan da tasarımcı, uygulayıcı, işveren, kullanıcı olarak bireyin ya da devletin rolüne uzanıyor.  Tüm bu çeşitliliği ve zenginliği içinde okuyucularımıza bir başvuru kaynağı olarak sunduğumuz Dizim, bizi sadece yeni kuramsal çerçevelerle, şimdiye kadar ihmal edilmiş örneklerle, farklı ve güncel değerlendirmelerle tanıştırmıyor. Bir taraftan karşılaştırmalar yapmamızı ve aralardaki boşlukları tespit etmemizi sağlıyor, bir taraftan da mimarlık tarihini nasıl yazdığımıza dair kendimize eleştirel bir gözle bakmamızı sağlıyor. Gelecekte belli aralarla eklemeye devam etmeyi amaçladığımız yeni maddelerin Dizim’in içeriğini daha da kapsamlı kılacağını ve aynı zamanda mimarlık tarihi yazımı tartışmalarını daha da canlandıracağını umuyoruz.5

Dizim’i bir kitap olarak değil de, bir kutu-kitap olarak derleme fikrini de TDK sözlüğündeki tanımından esinlenerek geliştirdik. Bu tanımın karşılık geldiği ürünü elle yapılan bir faaliyetin ortaya koyduğunu düşünerek, Dizim’in de benzer bir şekilde üretilebilmesini, içindeki maddelerin ayrı ayrı nesneler olarak elle dizilebilmesini, yerlerinin farklı kurallara göre değiştirilebilmesini hayal etmeye başladık. Böylece, Levent Şentürk’ün deyişiyle, “matbu nesne olarak kitabın aşırı belirlenmişliği”ni aşmaya çalışan,6 dizimi okuyucusundan okuyucusuna değişen bir kitap tasarlamanın imkânını araştırmaya başladık.

Kitap yaratma sürecine okuyucularımızı da katmanın peşine düşmüşken karşımıza çıkan başka seçenekler arasından, bir nesne olarak kutunun içerdiği ya da ima ettiği muhafaza etmek, saklamak, biriktirmek, istiflemek gibi fiillerin Aslanoğlu’nun notlarını, çizimlerini, slaytlarını, fotoğraflarını, kartpostallarını arşivleme alışkanlığıyla örtüştüğünü fark ettiğimizde de, bir kutu-kitapta karar kıldık. Tabii bir de, içinde ne olduğunu merak ederek kutuyu açmanın ve açtıktan sonra içindekileri karıştırmaya, teker teker çıkarıp bakmaya, dokunmaya, evirip çevirmeye başlamanın heyecanını kitap deneyimine katmak istedik.

Okuyucularımız bu kutu-kitabı ellerine alıp kapağını açtıktan sonra içinde, Roland Barthes’ı hatırlayarak, alfabetik düzenin “yansızlığı” ile dizilmiş maddeleri görecekler.7 Biz böyle dizdik ama biliyoruz ki, bu ilk tanışma anından itibaren her kutu-kitap okuyucusuna göre şekillenmeye başlayacak, zaman içinde yeniden şekillenecek ve “içindekiler” sayfası her okuyucu tarafından tekrar yazılacak. Maddeler yazarlarına ya da içeriklerine göre sıralanacaklar; bina tiplerine, yerlere, dönemlere ya da kavramlara göre sınıflandırılacaklar; belki de her okuyucunun kişisel tercihine göre ilginç olandan ilginç olmayana doğru düzenlenecekler. Bazıları da kutu-kitabın dışında kendilerine yer bulacaklar, başka kitapların arasına karışacaklar. Bu arada belki kutu-kitap da okuyucuların içine koydukları notlarla, fotoğraflarla, çizimlerle, başka başka nesnelerle kendi başına bir “kutu-arşiv”e ya da bir “nadire kutusu”na dönüşecek.

Böyle bir içerikle, kurguyla ve tasarımla derlediğimiz İnci Aslanoğlu için Bir Mimarlık Tarihi Dizimi’ni ilk aşamalarından itibaren destekleyen ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Güven A. Sargın’a teşekkürlerimizi sunarız. ODTÜ Mimarlık Bölümü Başkanı Prof. Dr. F. Cânâ Bilsel’e ve ODTÜ Mimarlık Tarihi Lisansüstü Programı üyelerine bize bu sorumluluğu vererek gösterdikleri güven için; ODTÜ Mimarlık Fakültesi Mezunları Bilgi ve İletişim Derneği – OMİM’e Dizim’in basımında verdiği destek için teşekkür ederiz.

Dizim ile ilgili heyecanımızı paylaşarak tasarım sürecini başlatan Selda Bancı’ya müteşekkiriz. Fikirlerimizi, hayallerimizi sevgili hocamızın en sevdiği renklerin, mavinin ve beyazın eşliğinde bir kutu-kitap tasarımıyla gerçekleştiren Özlem Ölçer’e çok ayrı bir teşekkür borçluyuz.

Tüm katılımcılarımıza ise çağrımıza cevap vererek bizi yalnız bırakmadıkları için minnettarız. Onların değerli katkılarıyla okuyucularımıza sunduğumuz bu Mimarlık Tarihi Dizimi’ni sevgili hocamızın anısına ithaf ediyoruz.

 

T. Elvan Altan

Sevil Enginsoy Ekinci

Ankara/İstanbul

Nisan 2019

 

 

 

 

1  MENDELSUND, P. (2016) Okurken ne Görürüz? Resimli Bir Fenomenoloji, çev. Ö. D. Gürkan, Metis Yayınları, İstanbul; 216.

 

2   [http://tdk.gov.tr/index.php option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5cbccb2908ce38.94245920] Erişim Tarihi (01.04.2019).

 

3 James Putnam’ın yirminci yüzyıl sanatçılarının nadire kabinesininkine benzer koleksiyon oluşturma faaliyetleri için kullandığı bu tabiri, bir “nadire kutusu” olarak yorumlanabilecek Dizim’e uyarlıyoruz (PUTNAM, J. (2005) Kutuyu Aç, çev. E. Gen, Sanatçı Müzeleri, der. A. Artun, İletişim Yayınları, İstanbul; 15).

 

4 Enis Batur’un imgeler için kullandığı ve “bir mantığı”nı da “bir şeyi bir başka şeye eklemek, bazen çıkarmak, hem eklemek hem çıkarmak” şeklindeki “işlem”e dayandırarak tanımladığı “yapıştırma” terimini Dizim maddelerinin birbirleriyle kurdukları ilişki için ilham verici buluyoruz (BATUR, E. (tarihsiz)Yapıştırmalar, Canlı Ayna 1996-1997, Sub Basın Yayın, İstanbul; 43).

 

 5 İnci Aslanoğlu için Bir Mimarlık Tarihi Dizimi’nin ODTÜ Mimarlık Tarihi Lisansüstü Programı’nın web sayfasına da taşınmasını ve bu ortamda gelişecek içeriğinin daha yaygın olarak paylaşılmasını hedefliyoruz.

 

6   Şentürk, böyle bir “belirlenmişlik” ile “yazınsal/yaratımsal alanın ‘derinlikleri’” arasındaki “gerilim”i vurgular (ŞENTÜRK, L. (2016) Özne - Özgürlük ÷ Tasarım ≠ Kitap, Yengeç Baladı, Kült Neşriyat, İstanbul; 398).

 

7    Barthes bu tespitini, Michel Butor’un Amerika Birleşik Devletleri’ne yaptığı yolculuk hakkındaki Mobile kitabının (1962) “kitap fikrinin kendisi”ne karşı çıkan “olabilecek en yavan düzen, alfabetik düzen” içindeki kurgusunu tanımlarken yapar. (BARTHES, R. (1962/2012) Yazın ve Süreksizlik, Eleştirel Denemeler, çev. E. Özdoğan, YKY, İstanbul; 180, 184-185). Okuyucularımız son birkaç maddenin de bu düzenin bir çeşitlemesi olabilecek şekilde, kronolojik olarak dizildiklerini fark edecekler.

SUNUM:

İNCİ ASLANOĞLU

T. Elvan Altan**

Sevİl Engİnsoy Ekİncİ**

İnci Aslanoğlu, ortaöğretimini 1955 yılında TED Ankara Koleji’nde tamamlarken, mezuniyet yıllığında yazdığı gibi, gelecekte mimar olmayı planlıyordu.1 Bu planını Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nden 1960 yılında lisans, 1961 yılında da yüksek lisans derecelerini alarak gerçekleştirdi. Daha sonra eğitimine İstanbul Teknik Üniversitesi’nde, Restorasyon ve Mimarlık Tarihi alanında devam etti ve Prof. Dr. Doğan Kuban’ın danışmanlığında “Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı (1923-1938)” başlıklı tezi ile 1979 yılında doktora derecesini aldı.

Prof. Dr. Aslanoğlu, 1963 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nde başladığı akademik kariyerini 2002 yılında emekli olana kadar aynı bölümde sürdürdü. Prof. Dr. Aptullah Kuran’ın asistanlığını yaptığı 1960’lı yılların ardından, bölümün lisans programındaki mimarlık tarihi derslerini vermeyi sürdürdü ve 1988 yılında Mimarlık Tarihi Enstitü Anabilim Dalı’nın kuruluş aşamasında başkanlık görevini üstlendi. Böylece Türkiye’de, İTÜ ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’ndeki programlardan sonra, Mimarlık Tarihi Yüksek Lisans ve Doktora derecesi veren üçüncü programın ve bu alanda İstanbul dışında açılan ilk programın gelişmesinde önemli rol oynadı. Akademik hayatı boyunca mimarlık tarihi eğitimine odaklanan Aslanoğlu, tüm dönemleri kapsayan temel lisans derslerinin yanı sıra Ortaçağ ve on dokuzuncu ve yirminci yüzyıllara odaklanan lisans ve lisansüstü seçmeli dersler verdi, lisansüstü tez danışmanlığı yaptı. Notes on Lectures and Bibliography for the Architectural History Course (Mimarlık Tarihi Dersi için Notlar ve Kaynakça) başlıklı bir lisans ders kitabı hazırladı. Ayrıca derslerinde çok sayıda kullandığı ve çoğunluğunu yurt içinde ve yurt dışında incelediği, ziyaret ettiği mimarlık ürünlerinden kendi çektiği slaytlarla, ODTÜ Mimarlık Fakültesi slayt arşivinin oluşmasına ve zenginleşmesine yardımcı oldu. Böylelikle, kırk yıla yaklaşan eğitimciliği süresince ODTÜ’de eğitim gören mimarların mimarlık tarihi alanındaki temel birikimlerinin oluşmasına büyük katkıda bulundu,  birlikte çalıştığı öğrencilerin ve yeni nesil akademisyenlerin yetişmesinde yol gösterici oldu.

Aslanoğlu, eğitimciliğine koşut bir şekilde akademik çalışmalarını geliştirirken özellikle on dokuzuncu ve yirminci yüzyıl mimarlıklarına dair çok sayıda makalenin yanı sıra, Tire’de Camiler ve Üç Mescit, Ankara Karacabey Külliyesi ve Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı (1923-1938) başlıklı üç kitap yayınladı. İlk iki kitabının çekirdeğini akademik hayatının başlarında yazdığı iki makalesi oluştururken, üçüncü kitabını doktora tezine dayandırarak hazırladı. Hepsinin paylaştığı özellikler ise, Aslanoğlu ile özdeşleşen mimarlık tarihi yazımının en temel bileşenleriydi: Konu hakkında kapsamlı arşiv ve saha araştırması yapmak, araştırma bulgularını çizimler ve fotoğraflarla desteklemek ve bu şekilde üretilen bilgiyi katalog halinde sunmak.

Bu bileşenlerin en zengin halleriyle kendilerini gösterdikleri Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı (1923-1938), Aslanoğlu’nun tezini araştırdığı ve yazdığı 1970’li yıllara kadar mimarlık tarihi yazımının pek ilgilenmediği bir döneme dair öncü çalışmalar arasında yerini aldı. Aslanoğlu kitabında sadece Ankara ve İstanbul gibi büyük kentlerdeki değil, pek çok küçük Anadolu kentindeki mimarlık üretimini de inceledi. Benzer şekilde, sadece anıtsal yapılara odaklanmakla yetinmedi, onların dışında kalan ve birçoğu hakkında yeterli bilgi bulunmayan diğer kamusal mimarlık ürünlerini ve konutları da çalışmasına dâhil etti. Böylece, kapsamlı, detaylı ve sistematik bir şekilde dönemin mimarlığının yazılı ve görsel belgelemesini yapan kitabı bir arşive dönüştü. Zaman içinde kitapta basılan fotoğraflar, çalışmanın tamamlandığı dönemin de belgeleri hâlini aldılar ve bugün çoğu yıkılmış ya da değişmiş olan dönem yapılarının yeni çalışmalardaki kaynakları oldular. Fotoğrafların 1970’leri belgelemesine benzer şekilde, kitap da, erken Cumhuriyet dönemi mimarlığını hem anıtsallıkla sınırlamayarak, hem merkez-çeper ilişkileri çerçevesinde değerlendirerek, hem de dönemin politik, ideolojik, ekonomik, toplumsal ve kültürel bağlamı üzerinden yorumlayarak 1970’lerin temsil ettiği tarih yazımı yaklaşımlarını bugüne taşıdı.

Aslanoğlu’nun yine kitapta yer verdiği Türkiye ve Batı mimarlıklarının karşılaştırmalı analizi, açtığı bazı seçmeli derslerin ve yürüttüğü tezlerin konusu oldu. Kitabının içerdiği konulardan bazılarını daha sonraki çalışmalarında tekrar ele aldı, örneğin Türkiye’de çalışan yabancı mimarların işlerine odaklanan makaleleri de bu alandaki öncü araştırmalar arasında yer aldı. Emekliliğine hazırlandığı yıllarda ise, kitabının erken Cumhuriyet dönemi perspektifini biraz daha genişletmeyi ve güncellemeyi hedeflediği İngilizce bir kitap projesi üzerinde çalışmaya T. Elvan Altan’la başladı. Paul Ricoeur’ün 1961 yılında yazdığı “Universal Civilization and National Cultures” (“Evrensel Uygarlık ve Ulusal Kültür”) başlıklı makalesinden yola çıkarak “The Concepts of ‘Nationalism’ and ‘Internationalism’ in Architecture: First National Architectural Movement, c. 1908-1930” (Mimarlıkta ‘Ulusalcılık’ ve ‘Uuslararasıcılık’: Birinci Milli Mimari Akımı, 1908-1939”) başlığıyla ve el yazısıyla ilk notlarını tuttuğu bu projenin tamamlanmasını ardında bir miras olarak bıraktı.

Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı (1923-1938), sunduğu bilgi ve belgelerle, konu hakkında daha sonra gerçekleştirilen akademik çalışmaların temel kaynağına dönüşürken, Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin 2000’lerin başında başlayan “Bina Kimlikleri” projesinin de çıkış noktasını oluşturdu. Proje ekibinin akademik danışmanlığını yapan Aslanoğlu’nun kitabında yer alan bina tanıtım metinleri, proje kapsamında hazırlanan sergide ve katalogda da kullanıldı. Kitabın fotoğrafları ise başlı başına ayrı bir serginin, ODTÜ Mimarlık Tarihi Lisansüstü Programı tarafından Ekim 2010’da düzenlenen I. Türkiye Mimarlık Tarihi Kongresi’nin paralel etkinliği olarak ODTÜ Mimarlık Fakültesi’nde açılan “İnci Aslanoğlu’nun Arşivi’nden: 1970’lerde ‘Erken Cumhuriyet Dönemi’ Görüntüleri” başlıklı serginin konusu oldu.

Aslanoğlu’nun fotoğraflarının yanı sıra, yine 1955 yılı TED Ankara Koleji mezuniyet yıllığında kaydedildiği gibi, çizim sevgisinin ve yeteneğinin mimarlıkla kesişmiş örnekleri olan eskizleri de başka bir serginin, “Disiplin olarak Mimarlık II, Çalışmalar: İnci Aslanoğlu’nun Mimari Eskizleri” başlığıyla Mart 1997’de ODTÜ Mimarlık Fakültesi’nde sergilendi.

Prof. Dr. Aslanoğlu, 2016 yılında Türkiye’deki mimarlık tarihi alanına eğitmen ve araştırmacı kimliğiyle yaptığı çok değerli katkılara teşekkür olarak TMMOB Mimarlar Odası tarafından sunulan Mimarlığa Katkı Dalı Başarı Ödülü’nü aldı ve Mimarlar Derneği 1927 tarafından Onur Üyesi seçildi.

*    Orta Doğu Teknik Üniversitesi

**  Orta Doğu Teknik Üniversitesi (emekli öğretim üyesi)

1    İnci Aslanoğlu’nun ismi yıllıkta “Nigâr Aslanoğlu” olarak geçse de, kendisi bu ön adı akademik hayatında ya hiç kullanmadı ya da nadiren  “N.” kısaltmasıyla kullandı.

EĞİTİMİ

1948-1955 Ankara Koleji (“Humanities”)

1956-1960 Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Bölümü (Lisans)

1960-1961 Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Bölümü (Yüksek Lisans)

1962-1963 University of Pennsylvania’da derslere katılım; değişik üniversitelere ziyaretleri kapsayan gezi.

Eylül-Aralık 1966 Universita Italiana per Stranieri, Perugia’da İtalyanca Dil Kursu (“Attestato di Conoscenza elementare della Lingua Italiana”)

10 Ocak-15 Haziran 1967 Roma Üniversitesi, Scuola di Perfezionamento’da Tarihi Eserlerin Restorasyonu ve Korunması Kursu (“Il Corso di Specializzazione per il Restauro e la Conservazione dei Monumenti Storici”)

1973-1979 İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Restorasyon ve Mimarlık Tarihi (Doktora) Tez Başlığı: Erken Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarlığı (1923-1938), Tez Danışmanı: Prof. Dr. Doğan Kuban

Ekim 1981-Aralık 1982 Almanca Dil Kursu, Goethe Institut, Ankara (A, B, C)

Ağustos 1982 Perugia-Universita Italiana per Stranieri’de İtalyanca Dil Kursu

Mart 1997-Haziran 1997 Harvard University ve MIT’nin ortak Ağa Han İslam Mimarlığı Programı (“Aga Khan Program for Islamic Architecture”) bursu kapsamında ve ‘Fransız İşgal ve Manda Döneminde İskenderun Sancağı’nda Kentsel ve Mimari Değişimler’ konusu hakkında araştırma ve konferans

 

BİLDİĞİ DİLLER

Türkçe (anadil), İngilizce, İtalyanca, Almanca (temel)

 

İLGİ VE ARAŞTIRMA ALANLARI

Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı, 20. Yüzyılda Türkiye’de Yabancı Mimarlar, 19. Yüzyıl Mimarlığı, Modern Mimarlık, Osmanlı Mimarlığı, İtalyan Rönesans ve Barok Mimarlığı

ÇALIŞMA HAYATI

1961-1962 Vedat Dalokay’ın bürosunda mimari büro deneyimi

Eylül 1963 Araştırma Görevlisi, ODTÜ

Eylül 1965 Öğretim Görevlisi, ODTÜ

Ocak 1970 Yardımcı Doçent, ODTÜ

Bahar 1974 Glasgow, Strathclyde University, Mimarlık ve Yapı Bilimi Bölümü’nde, “Selçuklu ve Osmanlı Mimarlığı” ve “Tasarım” derslerinde misafir öğretim üyesi

Ekim 1984 Doçent, ODTÜ

1988-1989 Bilkent Üniversitesi İç Mimarlık Bölümü’nde, “Mimarlık Tarihi” dersinde yarı-zamanlı öğretim üyesi

1988-1996 ODTÜ Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı Başkanı

Eylül 1990 Profesör, ODTÜ

Şubat 2002 ODTÜ Mimarlık Bölümü’nden emeklilik

 

ÖDÜLLERİ

(2016) TMMOB Mimarlar Odası Ulusal Mimarlık Ödülleri Mimarlığa Katkı Dalı Ödülü.

(2016) Mimarlar Derneği 1927 Onur Ödülü.

 

HAKKINDA

Sergiler

“Disiplin olarak Mimarlık II, Çalışmalar” (İnci Aslanoğlu’nun Mimari Eskizleri), ODTÜ Mimarlık Fakültesi, Açılış: 7 Mart 1997.

“İnci Aslanoğlu’nun Arşivinden: 1970’lerde ‘Erken Cumhuriyet Dönemi’ Görüntüleri”, Küratörler: Sevil Enginsoy Ekinci, Elvan Altan Ergut, Bilge İmamoğlu, Sibel Acar Yılmaztürk, Haluk Zelef. ODTÜ Mimarlık Fakültesi Sergi Salonu, Açılış: 20 Ekim 2010.

Anma

(2018) Anma: İnci Aslanoğlu, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi (1) v-xxv.

Enginsoy Ekinci, S. (2018) İnci Aslanoğlu İçin, Mimarlık (400) 9.

 

Verdiği Dersler (ODTÜ)

“History of Art and Architecture”  – Mimarlık Bölümü zorunlu dersleri

“Comparative Inquiry into the Built Environment of Medieval Europe and Anatolia” – Mimarlık Bölümü seçmeli dersi

“Cross-Cultural Studies: 19th Century Developments” – Mimarlık Tarihi Lisansüstü Programı seçmeli dersi

“Developments in Republican Turkish Architecture” – Mimarlık Bölümü seçmeli dersi

“Contemporary Architecture” – Mimarlık Bölümü seçmeli dersi

Danışmanlık Yaptığı Tezler

Dostoğlu, Sibel (1979) Architecture, Economy, Society. An Inquiry into the Built Environment of Medieval Western Europe, ODTÜ Mimarlık Bölümü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Baydar, Gülsüm (1981) An Architectural and Historical Survey on the Development of the ‘Apartment Building’ in Ankara: 1923-1950, ODTÜ Mimarlık Bölümü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Özkaramete, Latife (1983) An Evaluation and a Typological Study of ‘Kayseri Bağ Evleri’, ODTÜ Mimarlık Bölümü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Enginsoy, Sevil (1990) Use of Iron as a New Building Material in the Nineteenth Century Western and Ottoman Architecture, ODTÜ Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Altan, T. Elvan (1991) Historicism and Architecture: A Conceptual Framework for Interpretations of Historicism in Contemporary Turkish and Western Architecture, ODTÜ Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Çağlayan, Gaye (1991) An Exploration of ‘Space’ and ‘Performance’ in the Early 20th Century Avant-Garde Movements through a Historical Survey, ODTÜ Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Fişekçioğlu, Sera (1991) Impacts of Westernization on ‘Yalı’ Architecture along the Bosphorus in İstanbul with References to the Selected Examples, ODTÜ Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Aktürk, Şule (1992) The Searches for a National Architecture in Turkey in the Transition from the First National to the First International Architectural Period, ODTÜ Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Araz, Melda (1995) Impacts of Political Decisions in the Formations of Railroad Architecture in Turkey between 1856 and 1950, ODTÜ Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Işık, Figen (1995) A Study on the Changing Turkish Bathing Culture under the Western Influences, ODTÜ Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Balamir, Aydan (1996) Changes in the Discipline and Identity of the Architect. Classical, Academic and Modern Approaches to Profession, Education, Design, ODTÜ Mimarlık Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.

Erşahin, Serap (1999) Ottoman Baroque Architecture Seen Through Five Selatin Mosques, ODTÜ Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Merzi, Serpil (1999) Observations on Selected Ottoman Mosques in the Light of Social Transformation of the Eighteenth and the Beginning of the Nineteenth Centuries, ODTÜ Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Dinçer, Emel (2000) An Architectural and Literary Overview of Ankara between 1923-1950, ODTÜ Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

Türkoğlu, Sinem (2002) Formation and Transformation of Urban Fabric in the 19th Century Bursa, ODTÜ Mimarlık Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara.

 

YAYINLARI

Kitapları

(1978) Tire’de Camiler ve Üç Mescit, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Basım İşliği, Yayın No. 26, Ankara.

(1980) Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Basım İşliği, Ankara (ikinci basım, 2001; yeniden basım, Bilge Kültür Sanat, İstanbul, 2010).

(1988) Ankara Karacabey Külliyesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: 948, Tanıtma Eserler Dizisi: 10, Ankara (ikinci basım, 1998).

(2004) Bina Kimlikleri, Ankara, Cumhuriyet’in 10 Yılı, akademik direktör, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Ankara.

(2005) Bina Kimlikleri, Ankara, Cumhuriyet’in 25 Yılı, akademik direktör, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Ankara.

(2012) Bina Kimlikleri, Ankara, Cumhuriyet’in 50 Yılı, akademik direktör, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Ankara.

Ders Kitabı

(1973) Notes on Lectures and Bibliography for the Architectural History Course, METU, Faculty of Architecture, Department of Architecture; Course Outline Series 4, Ankara.

Makaleleri

(1967) The Karacabey Imaret, Ankara, Environmental Design, ODTÜ Mimarlık Fakültesi, Yayın No.7, Ankara; 25-40.

(1969) Tire’de Üç Cami, Vakıflar Dergisi (8) 161-170.

(1973) Birinci Endüstri Devrimiyle Makinenin Mimarlık-Sanat-Zenaat İlişkileri Üzerinde Etkileri, Mimarlık, 5 (115) 20-24.

(1975) Glasgow Sanat ve Mimarlık Okulu ve Charles Rennie Mackintosh, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi 1 (1) 23-30.

(1976) Dışavurumcu ve Uscu Devirlerinde Bruno Taut (1880-1938), ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi 2 (1) 35-48.

(1980) 1930’lar Türk Mimarlığında Batı Etkileri, Bedrettin Cömert’e Armağan, Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesi Beşeri Bilimler Dergisi Özel Sayı, Ankara; 549-560.

(1982) Sanat ve Mimarlıkta Art Nouveau Akım, Yeni Boyut Plastik Sanatlar Dergisi (3) 20-23.

(1982) Bruno Taut’s Wirken Als Lehrer und Architekt in der Türkei in den Jahren 1936-38, Bruno Taut, 1880-1958: Türkiye’de Mimar ve Öğretmen, 1936-1938; 143-50.

(1984) Ernst A. Egli Mimar, Eğitimci, Kent Plancısı, Mimarlık 11-12 (209-210) 15-19.

(1984) Birinci ve İkinci Milli Mimarlık Akımları Üzerine Düşünceler, Mimaride Türk Milli Üslubu Semineri, Kültür Bakanlığı, Ankara; 41-51.

(1985) Musiki Muallim Mektebi, Mimarlık 1 (211) 31-33.

(1985) Pertevniyal Lisesi, Mimarlık 02-03 (212-213) 34-35.

(1985) Ankara Sergievi Binası, Mimarlık 9 (219) 37-39.

(1986) Evaluation of Architectural Developments in Turkey within the Socio-Economic and Cultural Framework of the 1923-38 Period”, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi 7 (2) 15-41.

(1988) Modernizmin Tanımı, Sınırları, Erken Yirminci Yüzyıl Mimarlığında Farklı Tavırlar, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi 8 (1) 59-66.

(1990) The Italian Contribution to 20th Century Turkish Architecture, Environmental Design, Journal of the Islamic Environmental Design Research Center, ed. Attilio Petruccioli, Carucci Editore, Rome; 154-161.

(1992) 1923-1950 Yılları Arasında Ankara’da Çalışan Yabancı Mimarlar, Ankara Konuşmaları, TMMOB Yayınları, Ankara; 118-127.

(1992) Seyfettin Arkan ve Ankara’daki Yapıları, Arredamento Dekorasyon (3) 95.

(1993) The Concern Shown by Western Architects for Traditional Architectural Values within the Early Modernist Era in Turkey”, Architecture (Post)Modernity and Difference, International Conference Proceedings (14-17 April), National University of Singapore, School of Architecture, Singapore; 28-33.

(1994) 1923-50 Döneminde Yabancı Mimarların Geleneksel Türk Mimarlığı Üzerine Düşünce ve Uygulamaları, Bir Başkentin Oluşumu-Ankara 1923-1950, TMMOB Ankara Şubesi Yayınları, Ankara; 41-45.

(1994) Ankara’da Yirmi Yılın Mimarlık Değerlendirmesi 1940-60, Ankara Ankara, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul; 227-242.

(1994) Tire Beylik Dönemi Camileri – Çağdaş Beylik Örneklerle Kıyaslamalı Bir Değerlendirme, Türk Kültüründe Tire, y. haz. M. Şeker, Türkiye Diyanet Vakfı Yayını, Ankara; 89-96.

(1996) Modernizmin Başlangıç Aşamasında 1926-33 Yılları Arası Türk Mimarlığında Yaşanan Gelişmelerin Bir Değerlendirmesi, Prof. Doğan Kuban’a Armağan, Eren Yayıncılık, İstanbul; 17-24.

(1997) Two Italian Architects: Guilio Mongeri and Paolo Vietti-Violi during the Periods of First Nationalism and Early Modernism in Ankara, Atti del Conveegno- Architettura e Architetti Italiani ad İstanbul tra il XIX e il XX secolo, İstanbul 27-28 Novembre 1995, Güzel Sanatlar Matbaası, A.Ş., İstanbul; 13-19.

(2000) 1928-1946 Döneminde Ankara’da Yapılan Resmi Yapıların Mimarisinin Değerlendirilmesi, Tarih İçinde Ankara, der. A. Tükel Yavuz, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Basım İşliği, Ankara; 271-287.

(2001) 1930-1950 Yılları Arasında Ankara’nın Eğlence Yaşamı İçinde Gazino Binaları, Tarih İçinde Ankara II, der. Y. Yavuz, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, Ankara; 327-340.

(2002) Fransız İşgal ve Manda Döneminde İskenderun Sancağı: Kentsel ve Mimari Değişimleriyle İskenderun, Antakya ve Kırıkhan Kazaları, Orta Doğu’da Osmanlı Dönemi Kültür İzleri Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, I. Cilt, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, Ankara; 89-94.

(2005) Baraj Gazinosu, Bülten, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yayını (Nisan-Mayıs) 6-7.

(2006) Bruno Taut: Renkli Yapıların Ustası, Bruno Taut’un 125. Doğum Yıldönümü Nedeniyle Düzenlenen Serginin Açılış Konuşması, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi 23 (1) 95-98.

(Elvan Altan Ergut ile birlikte) (2010) 1920-38 Atatürk Dönemi: Mimarlık, Cumhuriyet Dönemi Türk Kültürü, cilt 3, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara; 1189-1194.

(2010) 1930’lar: Türk Mimarisinde Erken Modernizm, Cumhuriyet’in Mekânları Zamanları İnsanları, der. E. Altan Ergut, B. İmamoğlu, ODTÜ ve Dipnot Yayınları, Ankara; 25-30.

(2010) Clemens Holzmeister Üzerine, Clemens Holzmeister. Çağın Dönümünde Bir Mimar, der. A. Balamir, Boyut, İstanbul; 24-29.

 

Her hakkı saklıdır. 2019.